تفاوت پتری دیش پلاستیکی و شیشه ای

پتری دیش‌ها در آزمایشگاه‌های متفاوتی مانند پزشکی، زیست‌شناسی سلولی، گیاه‌پزشکی و میکروبیولوژی کاربرد دارند. هرکدام از این پتری دیش‌ها و ظروف آزمایشگاهی باتوجه‌به نوع کاربرد مورداستفاده قرار می‌گیرند. این ظروف به‌صورت بشقاب‌های دایره‌ای کم‌عمق تولید و از نظر جنس به ۲ نوع شیشه‌ای و پلاستیکی تقسیم می‌شوند. اما پتری دیش ها چه ویژگی هایی دارند؟ تفاوت پتری دیش پلاستیکی و شیشه ای چیست؟ در ادامه با ما همراه باشید.

ویژگی‌های پتری دیش‌ها

اگر نمی‌دانید پتری دیش چیست؟ پتری دیش‌ ها یا همان پلیت‌های آزمایشگاهی یکی از انواع پرکاربرد از ظرف‌های آزمایشگاهی هستند که در محیط‌های آزمایشگاهی زیست‌شناسی به‌منظور کشت سلولی انواع قارچ، باکتری و خزه‌های ریز، ذخیره‌سازی نمونه، تشخیص آلودگی‌ها و همچنین در علم حشره‌شناسی مورداستفاده قرار می‌گیرند.

در مبحث تفاوت پتری دیش پلاستیکی و شیشه ای می‌توان گفت؛ پتری دیش‌ها به طور معمول از ۲ کفه تشکیل ‌شده‌اند. یکی از این کفه‌ها به‌عنوان درب پتری دیش و دیگری به‌عنوان محیط کشت سلولی استفاده می‌شود. کفه‌ای که عمق آن کمتر است به‌عنوان پایه و محیط کشت سلولی مورداستفاده قرار می‌گیرد. قبل از اختراع پتری دیش‌ها، از انواع لوله‌های آزمایشگاهی به‌منظور کشت سلولی در آزمایشگاه‌ها استفاده می‌شد.

معایبی که در این لوله‌ها وجود داشت، کشت سلولی را با مشکلاتی روبرو می‌ساخت. از معایب این لوله‌ها می‌توان به فضای محدود و سطح کم در آن‌ها اشاره کرد. بااین‌وجود این لوله‌ها نمی‌توانستند محیط مطلوبی به جهت کشت‌های وسیع باشند. عدم وجود حفاظ و درپوش در این لوله‌ها نیز باعث افزایش میزان آلودگی در محیط‌های کشت می‌شد.

در پتری دیش‌ این معایب و مشکلات با وجود درپوش‌های مناسب و سطح بشقاب مانند برطرف شد. این ظروف توانستند محیط استاندارد و ایده‌آلی به‌منظور انواع کشت‌های سلولی باشند. به طور معمول قطر لبه در این بشقاب‌های گرد ۳۰ تا ۲۰۰ میلی‌متر بوده و نسبت ارتفاع به قطر در آن‌ها بین ۱:۱۰ تا ۱:۴ است. سایز دهانة پتری دیش‌ها نیز در اندازه‌های متفاوتی چون ۴، ۶، ۸، ۱۰، ۱۲، ۱۵ و ۲۰ سانتی‌متر موجود است.

وجود منافذ در پتری دیش‌ها

در موضوع تفاوت پتری دیش پلاستیکی و شیشه ای می‌توان به این نکته اشاره کرد که در هر دو نوع این ظروف شاهد منافذ و سوراخ‌های ریز در اطراف ظرف‌ها خواهیم بود. این منافذ باعث تهویه هوا داخل ظرف شده و مانع تراکم آب و بخار آب در آن می‌شوند. در صورت عدم تهویه هوای داخل پتری دیش‌ها شاهد بروز مشکل در استفاده از آن‌ها خواهیم بود. در انواع پلیت‌های جدید و پلاستیکی این ظروف، شکاف‌هایی بر روی درب تعبیه‌شده است. این شکاف‌ها از لغزش پتری دیش‌ها در زمان تماس آنها جلوگیری می‌کنند.

همچنین در انواع مختلفی از پتری دیش‌ها شاهد یک صفحه مشبک در کفه پایه خواهیم بود که باهدف سنجیدن تراکم قسمت‌های متفاوت مکان کشت به کار برده می‌شوند. در نمونه‌های کوچک‌تر پتری دیش نیز یک‌پایه بیرون‌زده به‌منظور قراردادن آن بر صفحه میکروسکوپ تعبیه ‌شده است.

در برخی از پتری دیش‌ها نیز می‌توان به‌صورت هم ‌زمان کشت‌های متفاوت سلولی را انجام داد که به آن‌ها پلیت‌های چند خانه می‌گویند. در این نوع، کفه‌ پایه توسط دیوارهای باریکی به چند قسمت تقسیم شده است که هر قسمت یک پتری دیش مجزا است. این نوع پتری دیش‌ها در مقایسه با نوع معمولی خود ارزان‌تر بوده و قابلیت کشت آسان‌تری دارند. به‌طورکلی این ظروف در اشکال متفاوتی چون ساده، مشبک، تقسیم‌بندی‌شده یا شیاردار موجود هستند.

تفاوت‌ های پتری دیش‌ پلاستیکی و پتری دیش‌ شیشه‌ ای

در مبحث تفاوت پتری دیش پلاستیکی و شیشه ای می‌توان گفت؛ پتری دیش‌ها از نظر جنس در دو نوع پلاستیکی و شیشه‌ای تولید می‌شوند. انواع پتری دیش‌های پلاستیکی با نام پتری دیش یکبار مصرف نیز شناخته می‌شوند. از انواع پتری دیش‌های شیشه‌ای نیز می‌توان پس از فرایند استریل کردن یا به عبارتی اتوکلاو کردن مجدد استفاده کرد.

• پتری دیش‌های شیشه‌ای

در مورد انواع پتری دیش‌های شیشه‌ای می‌توان گفت که: این نوع پتری دیش‌ها ساخته ‌شده از شیشه بور سیلیکات مقاوم در برابر حرارت هستند. پتری دیش‌های شیشه‌ای را می‌توان در دمای ۱۲۰ تا ۱۶۰ درجه سانتی‌گراد استریل کرد. به طور معمول درب‌های پتری دیش‌های شیشه‌ای استحکام زیادی نداشته و می‌توان آن‌ها را راحت از ظرف جدا کرد. انواع ظروف آزمایشگاهی از نوع شیشه‌ای، باهدف استفاده کوتاه‌مدت از مواد شیمیایی در آن‌ها، دارای خواص شیمیایی و فیزیکی مناسبی هستند. این نوع پتری دیش‌ها ظاهر شفافی دارند و به‌طورکلی به جهت عدم استحکام و اتصالات محکم در آن‌ها، کمتر کارایی دارند.

• پتری دیش‌های پلاستیکی

در بحث تفاوت پتری دیش پلاستیکی و شیشه ای در مورد انواع پلاستیکی آن می‌توان گفت: این نوع پتر دیش‌ها از سال ۱۹۶۰ رایج شدند. انواع پلیت‌ها یا پتری دیش‌های پلاستیکی که به‌عنوان ظروف آزمایشگاهی یکبار مصرف نیز شناخته می‌شوند، به طور معمول با قابلیت استریل موجود هستند. این نوع پتری دیش‌ها توسط اشعه گاما ضدعفونی می‌شوند.

بر خلاف انواع شیشه‌ای پتری دیش، انواع پلاستیکی آن دارای درب‌های مستحکمی بوده که از خشک‌شدن محتویات داخل پتری دیش جلوگیری می‌کند. جنس پتری دیش‌های پلاستیکی از پلی‌استایرن است. همان‌طور که گفته شد این ظروف تنها یکبار مورداستفاده قرار می‌گیرند و همچنین از خواص شیمیایی و فیزیکی مناسب به جهت تماس کوتاه با مواد شیمیایی برخوردار هستند.

تفاوت قیمت پتری دیش‌ها

تفاوت قیمت در پتری دیش پلاستیکی و شیشه‌ ای نیز وجود دارد. در خصوص انواع پتری دیش‌ها چه شیشه‌ای و یا پلاستیکی، باید گفت که کیفیت مواد اولیه که در ساخت آن‌ها به‌کاررفته است، تعیین‌کننده قیمت این ظروف خواهد بود. قیمت این ظروف باتوجه‌به جنس، قطر و ارتفاع دهانه، حجم و کاربرد ظرف متفاوت است.

نحوه قرارگیری محیط کشت سلولی در پتری دیش‌ها

به این منظور انواع متفاوتی از محیط‌های کشت جامد مانند آگار را در پتری دیش می‌ریزند. بعد از انجام عملیات تلقیح، پتری دیش را به‌صورت کاملاً برعکس در دستگاه‌های آزمایشگاهی با عنوان انکوباتور قرار می‌دهند تا یک محیط استاندارد و ایده‌آل به جهت کشت و رشد نمونه‌های گوناگون آزمایشگاه مانند باکتری‌ها و سلول‌ها استفاده می‌شود فراهم شود.

در واقع به دلیل این‌که بخارهای آب در ظروف مجدد به محیط کشت برنگشته و آن مکان بدون رطوبت بماند، پتری دیش‌ها به‌صورت وارونه در انکوباتور قرار می‌گیرند. همچنین در اثر فعالیت و متابولیسم سلول‌ها، قطرات آبی تشکیل می‌شود که در نتیجه برعکس قراردادن پتری دیش‌ها قطرات آب به سطح کشت آلوده نمی‌شوند.

کلام آخر

در این مطلب به بررسی تفاوت پتری دیش پلاستیکی و شیشه ای پرداختیم. همان‌طور که گفته شد پتری دیش پلاستیکی و شیشه‌ای از نظر جنس، قیمت، فرایند استریل کردن، استحکام و شکل ظاهری تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند.

امتیاز ۵ از ۵ – ۴ رای

در حال ثبت رای